🧬 Ας πούμε για τις ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ!

🥕Εισαγωγή

Μια φορά και ένα καιρό ήταν…ο ΆΝΘΡΩΠΟΣ! Νομίζω δεν υπάρχει σημερινός 35άρης που να μην έχει δεί έστω και ένα επεισόδιο της αξέχατης σειράς της ERT και αφορούσε το ανθρώπινο σώμα και την λειτουργία του! Είναι τρομερό πως μετά από τόσα χρόνια στα θρανία, όσα λίγα γνωρίζω για το ανθρώπινο σώμα και τις λειτουργίες του,να προέρχονται από μια παιδική τηλεοπτική σειρά!

📜 Ιστορική Αναδρομή

Στις αρχές του 20ου αιώνα , όχι και τόσα πολλά χρόνια πίσω δήλαδη, οι γνώσεις μας για τις ασθένειες και την διατροφή γενικότερα, ήταν πολλά χρόνια πίσω!

Ξέραμε πως η έλλειψη θρεπτικών ουσιών από την διατροφή ήταν ο λόγος που προκαλούσε πολλές ασθένειες, αλλά δεν ξέραμε πως πέρα από την πρωτείνη, τους υδατάνθρακες και το λίπος υπήρχε και ένα τέταρτο θρεπτικό στοιχείο εξίσου σημαντικό και απαραίτητο. Αυτό ήταν φυσικά οι ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ.

🍚 Κρίστιαν Άικμαν : The Observer

Αφορμή της ανακάλυψης των βιταμινών και ώθηση για περισσότερη έρευνα ήταν ένα αναπάντεχο γεγονός παρατήρησης κατά το οποίο ο 🇳🇱 Ολλανδός γιατρός Κρίστιαν Άικμαν συμπέρανε πως οι ναύτες του πλοίου του που κατανάλωναν ως γεύμα αποφλοιωμένο ρύζι ήταν πιο εύαλωτοι στην ασθένεια μπέρι-μπέρι από ότι εκείνοι που έτρωγαν πλήρες. Μάλιστα το 1896 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ καθώς δημιούργησε ένα εκχύλισμα πλήρους ρυζιού που αντιμετώπιζε την νόσο.

🔬 Κάσμιρ Φούνκ : The GodFather

Ύστερα από τη παρατήρηση του Άικμαν σείρα είχε ο σπουδαίος 🇺🇸🇵🇱Αμερικανο-Πολωνός βιοχημικός Κάσμιρ Φούνκ γνωστός και ώς ο νονός της ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ. Ο Φούνκ αφού κατάφερε να απομονώσει την ουσία του ρυζιου που ενίσχυε την ασθένεια αποφάσισε να την βαπτίσει.

Ο όρος ΒΙΤ-ΑΜΙΝΗ ήταν και εμπνευσμένος και πιασάρικος. Το πρώτο συνθετικό είναι το VITA , δηλαδή ζωή στα λατινικά, και το δεύτερο ΑΜΙΝΗ, η οποία είναι αζωτούχα οργανική ένωση η οποία πράγματι υπάρχει στο ρύζι. Δυστυχώς για εκείνον δεν περιέχουν άζωτο όλες οι ενώσεις της τάξης των βιταμινών ωστόσο η ιστορία της ονοματοδοσίας είχε ήδη γραφτεί.

❗❗ Η Βιταμίνη που αντιμετώπιζε το μπέρι μπέρι ήταν η γνωστή σε όλους μας Β1 και ο Φούνκ ήταν σίγουρος πως στις διάφορες τροφές υπάρχουν και άλλες Βιταμίνες που αντιμετώπίζουν αντίστοιχες ασθένειες και περίμεναν καρτερικά να ανακαλυφθούν.

Έτσι και έγινε και σήμερα κατέχουμε την γνώση για το ποιές είναι οι Βιταμίνες, που βρίσκονται στις τροφές, τι αντιμετωπίζουν και γιατί τις χρειαζόμαστε!

🧬 Τι είναι λοιπόν οι ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ?

🧬 Οι βιταμίνες είναι οργανικές ενώσεις οι οποίες είναι απαραίτητες για το ανθρώπινο σώμα και τις βρίσκουμε στα τρόφιμα που καταναλώνουμε. Είναι απαραίτητες ακόμα και σε μικρή ποσότητα, δεν έχουν θερμιδική αξία, δεν δίνουν ενέργεια αλλά συμβάλουν στην πραγματοποίηση διάφορων αντιδράσεων και λειτουργιών του οργανισμού.

Όταν δεν λαμβάνονται οι απαραίτητες ποσότητες σε βιταμίνες από έναν οργανισμό τότε μπορεί να παρουσιαστεί υπο-βιταμίνωση ενώ αντίθετα αν ξεπεράσουμε την απαραίτητη ποσότητα τότε οδηγούμαστε σε υπερ-βιταμίνωση. Η παντελής έλειψη βιταμινών λέγεται αβιταμίνωση!

📌 Υδατοδιαλυτές VS Λιποδιαλυτές

Οι βιταμίνες χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες και αυτές είναι οι υδατοδιαλυτές και οι λιποδιαλυτές.

💧 Υδατοδιαλυτές

Οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες είναι οι βιταμίνες που διαλύονται στο νερό. Κύριο στοιχείο τους είναι ότι συμμετέχουν στη μεταφορά ενέργειας και στο μεταβολισμό των πρωτεϊνών , των υδατανθράκων και των λιπών. Απορροφώνται εύκολα από τον οργανισμό και αποθηκεύονται σε μικρές ποσότητες ώστε να καλύψουν τις ανάγκες του οργανισμού για μικρό χρονικό διάστημα.Όση ποσότητα περισσεύει αποβάλλεται με συνοπτικές διαδικασίες!

Υδατοδιαλυτές βιταμίνες είναι οι βιταμίνες της ομάδας Β (θειαμίνη, ριβοφλαβίνη, βιταμίνη Β12, φυλλικό οξύ, νιασίνη) και η βιταμίνη C.

1. Βιταμίνη B1 (θειαμίνη) : Συμμετέχει στο μεταβολισμό των θρεπτικών συστατικών. Την βρίσκουμε σε διάφορα κρέατα και κυρίως το χοιρινό, τα ολικής άλεσης δημητριακά, τα όσπρια και τους ξηρούς καρπούς. Η έλλειψη της οδηγεί σε μια ασθένεια που ονομάζεται Beri-beri (πολυνευρίτιδα) που εκδηλώνεται με συμπτώματα στα νεύρα και στους μύες.
2. Βιταμίνη B2 (ριβοφλαβίνη) : Συμμετέχει στο μεταβολισμό των θρεπτικών συστατικών. Την βρίσκουμε σε όλα τα γαλακτοκομικά προϊό­ντα, καθώς και, σε μικρότερο βαθμό, τα αβγά, το κρέας και τα όσπρια. Μικρές ποσότητες υπάρχουν και στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και στα φρούτα. Η έλλειψη της εκδηλώνεται με φλεγμονές στα χείλη, τα ούλα και τη γλώσσα. Καταστρέφεται σχετικά εύκολα με το φως και τη θερμότητα.
3. Βιταμίνη B12 (κοβαλαμίνη): Συμμετέχει στο σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων, δηλα­δή των κυττάρων του αίματος που μεταφέρουν οξυγόνο σε διάφορα μέρη του σώματος. Την βρίσκουμε μόνο στα ζωικά τρόφιμα όπως τα εντόσθια, το κρέας, τα αβγά, τα ψάρια, τα οστρακοειδή και τα γα­λακτοκομικά προϊόντα. Η έλλειψη της οδηγεί σε σοβαρής μορφής αναιμία.
4. Νιασίνη : Είναι σημαντική για την ανάπτυξη και συμμετέχει στο μεταβολισμό των θρεπτικών συστατικών. Την βρίσκουμε στα γαλακτοκομικά προϊόντα, το κρέας, τα αβγά, τα ψάρια, τα θαλασσινά και τα ολικής άλεσης δημητριακά. Η έλλειψη της οδηγεί σε μία ασθένεια που ονομάζεται πελλάγρα.
5. Φυλλικό οξύ : Συμμετέχει στο σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Την βρίσκουμε στο συκώτι και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, το πορτοκάλι, τα διάφορα όσπρια και τα ολικής άλεσης δημητριακά. Η έλλειψη του οδηγεί σε αναιμία.
6. Βιταμίνη C (αοκορβικό οξύ) : Είναι σημαντική για την υγεία των δοντιών και των ούλων. Διευκολύνει την απορρόφηση του σιδήρου. Είναι αντιοξειδωτική ουσία γιατί προστατεύει τα κύτταρα από χημικές ενώσεις που μπο­ρούν να τα καταστρέψουν. Την βρίσκουμε στα φρούτα και τα λαχανικά, κυρίως τα εσπεριδοειδή, το λάχανο, το κουνουπίδι, τις πιπεριές, τις οι ντομάτες, και τον μαϊντανό. Η έλλειψη της οδηγεί σε μία ασθένεια που ονομάζεται σκορβούτο. Είναι πολύ ευαίσθητη στο φως, στον αέρα και στη θερμότητα. Γι’ αυτό και είναι καλό να προτιμά κανείς τα ολόκληρα φρούτα παρά τους χυμούς, και τα λαχανικά στις σαλάτες κομμένα σε μεγάλα κομμάτια και όχι ψιλοκομμένα και πολυκαιρισμένα. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη και στη γρήγορη ανάρρωση από το κρυολόγημα.

🩸 Λιποδιαλυτές

Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες είναι οι βιταμίνες οι οποίες διαλύονται στα λιπίδια και μπορούν να αποθηκευτούν στο συκώτι, αλλά και στο λιπώδη ιστό, σε μεγάλες ποσότητες. Όσο αυξάνει η πρόσληψη τους τόσο αυξάνει και η αποθήκευση τους. Για το λόγο αυτόν πολύ συχνά παρουσιάζονται υπερβιταμινώσεις από υπερκατανάλωση αυτών των βιταμινών.

Λιποδιαλυτές βιταμίνες είναι η βιταμίνη Α (ρετινόλη), η βιταμίνη D, η βιταμίνη E (τοκοφερόλη) και η βιταμίνη Κ.

1. Βιταμίνη Α (ρετινόλη) : Είναι η βιταμίνη που ενισχύει την όραση στο σκοτάδι. Είναι υπεύθυνη για την υγεία του δέρματος και την ομαλή ανάπτυξη του οργανισμού. Την βρίσκουμε στα ζωικά τρόφιμα όπως τα εντόσθια, τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα και τα αβγά. Τα λαχανικά και τα φρούτα με βαθύ πράσινο, κίτρινο πορτοκαλί χρώμα έχουν μία ουσία, τη β-καροτίνη, η οποία μετατρέπεται στον οργανισμό σε βιταμίνη Α, και για το λόγο αυτόν ονομάζεται προβιταμίνη της βιταμίνης Α. Η έλλειψη της δημιουργεί προβλήματα στο δέρμα (ξηρό δέρμα), δυσκολεύει την όραση στο σκοτάδι και έχει επιπτώσεις στην ανάπτυξη. Από την άλλη μεριά, τα πιο συχνά συμπτώματα υπερβιταμίνωσης Α είναι πονοκέφαλοι, ναυτία, ξηροδερμία, πόνος στα κόκαλα, τριχόπτωση και ανορεξία.
2. Βιταμίνη D : Είναι πολύ σημαντική για την υγεία των οστών. Την βρίσκουμε στα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα, τα αβγά, το συκώτι και ορισμένα ψάρια (για παράδειγμα οι σαρδέλες). Η έλλειψη της προκαλεί ραχίτιδα. Ο ανθρώπινος οργανισμός μπορεί να συνθέσει τη βιταμίνη D που έχει ανάγκη με τη βοήθεια της ηλιακής ακτινοβολίας.
3. Βιταμίνη Ε (τοκοφερόλη) : Είναι αντιοξειδωτική ουσία και προστατεύει τα κύτταρα και τις μεμβράνες τους. Την βρίσκουμε στα φυτικά λάδια, το φύτρο του σταριού, τους σπόρους, τους ξηρούς καρπούς και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Προστατεύει τον ανθρώπινο οργανισμό από ασθένειες, όπως καρδιαγγειακά νοσήματα και διάφορες μορφές καρκίνου.
4. Βιταμίνη Κ : Είναι αντιαιμορραγικός παράγοντας γιατί συμβάλλει στην πήξη του αίματος. Την βρίσκουμε στα αβγά, τα εντόσθια και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Τη συνθέτει ο ανθρώπινος οργανισμός στο έντερο. Μερικές φορές η θεραπεία με διάφορα φάρμακα μπορεί να την καταστρέψει και να εμφανιστούν διαταραχές της πήξης του αίματος.

✅ Επίλογος

Όπως λέει και ο γίος μου, Δεν είναι άδικο οι βιταμίνες να κρύβονται στα σπανάκια και τις φακές και να μην τις παίρνουμε τρώγοντας σοκολάτες και πατατάκια! Δίκιο δεν έχει?

‼️ Κάθε κείμενο παρουσιάζει την προσωπική μου άποψη, τις σημειώσεις, τις γνώσεις και τις σκέψεις μου και εκφράζουν αποκλειστικά και μόνο εμένα!

Πηγές :

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%B9%CF%84%CE%B1%CE%BC%CE%AF%CE%BD%CE%B7

https://www.encyclopedia.com/people/medicine/medicine-biographies/casimir-funk

http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2338/Oikiaki-Oikonomia_B-Gymnasiou_html-apli/index_5_7.html